Data dodania: 26 kwietnia 2023, ostatnia aktualizacja: 5 maja 2023
Najwyższa Izba Kontroli sprawdziła jak bardzo Polacy narażeni są na działania cyberprzestępców oraz w jaki sposób mogą liczyć na pomoc organów państwowych. Wnioski z opublikowanego raportu są niestety pesymistyczne i pokazują, że do kwestii bezpieczeństwa w sieci nadal podchodzimy po macoszemu. Jak zabezpieczyć się przed ewentualnymi działaniami przestępców internetowych? Jak podjąć działania samodzielnie, a kiedy i gdzie możemy poprosić o pomoc odpowiednie służby? Sprawdzamy!
W marcu 2023 roku NIK opublikował raport pt. „Działania państwa w zakresie zapobiegania i zwalczania skutków wybranych przestępstw internetowych, w tym kradzieży tożsamości”. Konstytucyjny organ analizował w latach 2019 – 2021 przygotowanie państwowych organów do walki z działaniami przestępców w sieci. Wyniki nie są korzystne dla Ministerstwa Cyfryzacji i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Co wynika z raportu NIK?
Przede wszystkim lawinowo rośnie liczba przypadków oszustw w sieci. Polacy cały czas narażeni są na kolejne przypadki kradzieży danych osobowych, ataki na konta bankowe, wyłudzanie informacji poufnych czy działanie złośliwego oprogramowania. Tracimy przez to czas, zgromadzone oszczędności, a niekiedy nawet zdrowie i życie. Niestety, chociaż to indywidualne przypadki ofiar cyberprzestępstw są najczęściej spotykane, to – według raportu NIK – krajowy system cyberbezpieczeństwa nie uwzględnia on właśnie ich w kontroli profesie zabezpieczenia. Rządowy wymiar walki z przestępcami działającymi w sieci ma skupiać się głównie na ochronie organów państwowych i przedsiębiorstw uznawanych za strategiczne (np. spółek skarbu państwa).
Według raportu NIK Minister Cyfryzacji i Pełnomocnik Rządu do Spraw Cyberbezpieczeństwa stwierdził, że do jego kompetencji nie należy ochrona użytkowników indywidualnych. W opinii Najwyższej Izby Kontroli jest to nadużycie i nieprawda. Według urzędników, którzy tworzyli raport – tu cytat – obowiązek wynika z ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa, a także z ustawy o działach administracji rządowej, według której to właśnie Minister Cyfryzacji odpowiada za politykę państwa w zakresie ochrony danych osobowych oraz za bezpieczeństwo cyberprzestrzeni w wymiarze cywilnym.
Do raportu odniosła się Kancelaria Prezesa Rady Ministrów oraz samo Ministerstwo Cyfryzacji. Według rządowych instytucji indywidualni użytkownicy są wspierani m.in. przez kampanie informacyjne organizowane przez NASK, specjalne komórki policyjne odpowiadające za ściganie przestępców oraz budowaną infrastrukturę, której celem jest ochrona użytkowników Internetu przed cyberprzestępcami.
Z raportu NIK wynika, że organy państwowe nie nadążają za zagrożeniami w sieci dla indywidualnych osób (fot. pixabay.com)
Na jakie zagrożenia jesteśmy narażeni w sieci?
Niezależnie od raportu Najwyższej Izby Kontroli i odpowiedzi rządu, warto być świadomym zagrożeń, które czyhają na nas w Internecie. Niestety, jest ich coraz więcej i nawet bardziej zorientowani internauci gubią się w tym co jest uczciwym działaniem, a co może być oszustwem.
Tu znów odniesiemy się do dokumentu przygotowanego przez NIK. Urzędnicy wskazują, że Polacy są najbardziej narażeni na takie cyberprzestępstwa jak:
- kradzież tożsamości – podszywanie się pod daną osobę w celu wyłudzenia określonych korzyści (nie zawsze majątkowych, może to być np. pozyskanie określonych informacji) w mediach społecznościowych lub bankowości internetowej. Może być skierowana przeciwko osobie, której dane zostały wykradzione lub dane te mogą być tylko narzędziem do popełniania dalszych przestępstw;
- phishing – metoda polegająca na wysyłaniu fałszywych wiadomości (w formie SMS, komunikatorów internetowych lub maili), podszywając się pod bank, kuriera, instytucje finansowe, organy państwowe itd. w celu wyłudzenia określonych korzyści majątkowych;
- ransomware – to oprogramowanie, które instalowane jest na urządzeniach elektronicznych użytkowników. Ma charakter złośliwy. Uniemożliwia odczytanie danych na dysku twardym lub karcie pamięci i żąda okupu za odblokowanie danych;
- spoofing – podszywanie się pod określonego użytkownika w sieci (najczęściej nam znanego), w celu instalacji złośliwego oprogramowania, kradzieży tożsamości, wyłudzenia korzyści majątkowych. Do spoofingu należą np. rozmowy telefoniczne z oszustami na wnuczka czy policjanta.
Pamiętajmy, że hakerzy mają na celowniku nie tylko komputery, ale też smartfony! (fot. pixabay.com)
W jaki sposób samodzielnie chronić się przed wyżej wskazanymi przestępstwami?
Przede wszystkim należy zachować czujność w trakcie korzystania z Internetu. Unikaj wchodzenia na podejrzane strony internetowe, które nie posiadają certyfikatów bezpieczeństwa, a adres ich domeny jest specyficzny i nieznany powszechnie. W przypadku, gdy bliska nam osoba kontaktuje się w celu pożyczki określonych środków, zweryfikuj to inną drogą np. telefonicznie. Nie odbieraj nieznanych połączeń (z numerów z kierunkowymi z Afryki czy Azji), a rozmowy z konsultantami z banku lub policjantami weryfikuj u źródła – wystarczy się rozłączyć i zadzwonić na numer służby czy instytucji, aby dowiedzieć się czy nie była to próba oszustwa.
Rosja atakuje również w sieci! Jak Państwo Putina prowadzi wojnę cybernetyczną?
Konieczna jest też aktualizacji oprogramowania antywirusowego oraz zasada ograniczonego zaufania podczas pobierania i otwierania plików z sieci. Wszystko to nie gwarantuje bezpieczeństwa, ale na pewno zmniejsza prawdopodobieństwo, że na skutek działań cyberprzestępców stracimy zdrowie i majątek.
(fot. główne:
