Data dodania: 3 lutego 2023, ostatnia aktualizacja: 28 lutego 2023
Niekiedy niechciana znajomość może przerodzić się w prawdziwy koszmar. Niektórzy ludzie nie są w stanie uszanować prywatności innych, nagabując ich bez przerwy i nie dając spokoju w żadnej sytuacji czy gnębiąc o każdej porze dnia i nocy. Niestety, stalking – bo tak nazywamy to zjawisko – jest coraz bardziej powszechny i groźny dla zdrowia i życia jego ofiar. Jak zareagować, gdy zaczynamy być niezdrowo nachodzeni przez drugiego człowieka? Jak odróżnić stalking od uciążliwej znajomości?
Najnowsze policyjne dane dotyczące stalkingu obejmują 2019 rok. Funkcjonariusze wskazują, że ponad 10 tysięcy osób zostało dotkniętych uporczywym nękaniem. To pokazuje, że mitem jest fakt, że wyłącznie znane publicznie osoby mogą być celem stalkerów. W praktyce – może stać się nim każdy!
Co to jest stalking? Jak się objawia?
Stalking to uporczywe, nadgorliwe i świadome nękanie potencjalnej ofiary, niekiedy bez określonego celu lub w celach matrymonialnych. Stalkingiem określamy również prześladowanie stalkowanego człowieka. Współcześnie może on mieć wymiar rzeczywisty i wirtualny. Zacznijmy jednak od początku.
Stalker zaczyna wyobrażać sobie, że śledzona przez niego osoba jest mu bliska. Zależy mu na bliższym poznaniu swojej ofiary. Zwykle wszystko zaczyna się niewinnie. Standardowe i zwykłe spotkania dwóch osób, powoli przeradzają się w uciążliwą znajomość. Stalker nie rozumie odmowy i nie jest w stanie np. dopuścić do siebie myśli, że nie będzie w związku z daną ofiarą. Przystępuje więc do zmasowanego ataku, który ma wiele różnych symptomów.
Dziś stalkingiem nazywamy przebywanie pod domem ofiary, wysyłanie jej listów, chodzenie do niej do pracy lub szkoły i natarczywe szukanie kontaktu. Stalker może grozić bliskim ofiary, uważając, że są one problemem w kontakcie z prześladowanym człowiekiem. Coraz bardziej powszechna jest też forma stalkingu wirtualnego. Prześladowca analizuje media społecznościowe swojej ofiary, wysyła wirtualne wiadomości czy znacznie udziela się na profilach swojej ofiary.
Stalker często po ciemku może obserwować nasz dom! (fot. pixabay.com)
W jaki sposób walczyć ze stalkingiem?
Do czego może doprowadzić stalking? Przede wszystkim jest on wyjątkowo uciążliwy. To z kolei często przekłada się na nerwicę, depresję czy myśli samobójcze ofiary. Niekiedy – jeżeli stalker jest bardzo perfidny – zaczyna sięgać np. po deepfake, doprowadzając do rozpadów małżeństw gnębionych osób, problemów w pracy czy z wychowaniem dzieci. Poza tym stalking jest groźny także fizycznie. Odtrącany stalker może sięgać po wyrafinowane formy przemocy. Zdarzały się nawet przykłady zabójstw na tle niezaspokojonego pragnienia kontaktu z ofiarą. Należy więc z nim bezwzględnie walczyć!
Jak rozpoznać stalking? To pierwszy krok do wolności!
Kluczowe jest rozpoznanie stalkingu. Nie każda uciążliwa znajomość nim jest. Jeżeli np. odtrącamy drugą osobę i nie chcemy mieć z nią kontaktu, a ta po kilku próbach daje sobie spokój – nie mamy do czynienia ze stalkerem.
Symptomy stalkingu to ciągłe wydzwanianie do ofiary (o różnych porach), wysyłanie wiadomości bez odpowiedzi, głuche telefony, przesiadywanie pod domem prześladowanego człowieka, nachodzenie bliskich, rozpytywanie o życie ofiary oraz… wysyłanie jej niechcianych prezentów. Jeżeli kilka ostrzeżeń nie daje efektów, należy powziąć poważne kroki wobec stalkera.
Najlepiej postaraj się zarejestrować wszystkie rozmowy ze stalkerem!
Kluczowe jest zebranie odpowiednich dowodów. Zaopatrzmy się w urządzenia nagrywające (np. podsłuchy szpiegowskie lub ukryte kamery), które ułatwią nagranie zachowania stalkera. Zdjęcia obcego człowieka pod domem, groźby i wyzwiska, zarejestrowanie głuchych telefonów – wszystko to działa na naszą korzyść.
Zarejestrowana rozmowa ze stalkerem to ważny dowód w sądzie (fot. pixabay.com)
Gdy już zdamy sobie sprawę, że jest w naszym otoczeniu stalker – zacznijmy reagować natychmiastowo. Rejestrujmy każdy jego ruch. Możemy też poprosić o pomoc profesjonalne biuro detektywistyczne, które pomoże zbierać dowody w momencie, gdy sami nie jesteśmy w stanie tego robić. Warto także skonsultować się z doświadczonym prawnikiem, który wskaże nam na dalsze możliwości postępowania wobec przestępcy.
Co zrobić, gdy dochodzi do nękania? Jak zareagować?
Oczywiście, stalking koniecznie trzeba zgłosić policji. Organy ścigania mają obowiązek sprawdzić sprawę, gdyż uciążliwe nękanie jest w Polsce przestępstwem. Warto skonsultować się też z prawnikiem pod względem potencjalnego pozwu cywilnego wobec stalkera. Pamiętajmy, że Sąd może błyskawicznie i zaocznie wydać np. zakaz zbliżania przestępcy do nas i naszej rodziny. To już pewna forma ochrony na czas procesu.
Pamiętajmy, że polskie prawo jest dość trudne do egzekwowania pod względem stalkingu. Według przepisów za uciążliwe możemy uznać nękanie, które nie ustępuje powyżej trzech miesięcy. Po tym czasie można złożyć donos na policję. Warto mieć już do tego czasu twarde dowody. Co grozi za stalking?
Mówi o tym artykuł 190 § 1 Kodeksu Karnego – kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istonie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Warto mieć też na uwadze, że ofierze stalkingu może przysługiwać odszkodowanie z powództwa cywilnego.
